نکاتی در ارتباط با ارزشیابی مستمر
نکاتی در ارتباط با ارزشیابی مستمر
تعریف، جایگاه، ویژگی ها و ابزار کارارزشیابی مستمر
معرفی وبررسی ارزشیابی مستمر و مقایسه آن با ارزشیابی های دیگر
« ارزشیابی عبارت است از فرایندی منظم و منسجم برای مشخص نمودن میزان پیشرفت دانش آموزان در مسیر رسیدن به هدف های آموزشی و پرورشی.»
ارزشیابی از منظر و دیدگاه معلمان اهمیت خاصی دارد . معلمان از طریق ارزشیابی می توانند :
الف) از میزان اثر بخشی و کارایی تدریس خود اطلاع حاصل نمایند.
ب) از میزان تحقق اهداف آموزشی اطلاع حاصل نمایند.
ج)از میزان آگاهی و آمادگی دانش آموزان برای شروع آموزش مطالب جدید اطمینان پیدا کنند.
د) با تفاوت های فردی دانش آموزان خود بیشتر آشنا شوند.
« تعریف ارزشیابی مستمر»
ارزشیابی باید جریان داشته باشد ودانش اموز باید بداند فقط با یک نمره مورد قضاوت قرار نمی گیرد، بلکه تمام رفتار و تلاش و فعالیتهایش نمره دارد پس به نظر می رسد که یک تعریف روشن از ارزشیابی مستمر که هدف از آن اعتلای سطح کیفی فرایند یاددهی-یادگیری است ، چنین باشد:« اجرای مستمر ارزشیابی تکوینی با توجه به همه شاخص های آن در کلاس»
فواید ارزشیابی مستمر
نکاتی در ارتباط با ارزشیابی مستمر
تعریف، جایگاه، ویژگی ها و ابزار کارارزشیابی مستمر
معرفی وبررسی ارزشیابی مستمر و مقایسه آن با ارزشیابی های دیگر
« ارزشیابی عبارت است از فرایندی منظم و منسجم برای مشخص نمودن میزان پیشرفت دانش آموزان در مسیر رسیدن به هدف های آموزشی و پرورشی.»
ارزشیابی از منظر و دیدگاه معلمان اهمیت خاصی دارد . معلمان از طریق ارزشیابی می توانند :
الف) از میزان اثر بخشی و کارایی تدریس خود اطلاع حاصل نمایند.
ب) از میزان تحقق اهداف آموزشی اطلاع حاصل نمایند.
ج)از میزان آگاهی و آمادگی دانش آموزان برای شروع آموزش مطالب جدید اطمینان پیدا کنند.
د) با تفاوت های فردی دانش آموزان خود بیشتر آشنا شوند.
« تعریف ارزشیابی مستمر»
ارزشیابی باید جریان داشته باشد ودانش اموز باید بداند فقط با یک نمره مورد قضاوت قرار نمی گیرد، بلکه تمام رفتار و تلاش و فعالیتهایش نمره دارد پس به نظر می رسد که یک تعریف روشن از ارزشیابی مستمر که هدف از آن اعتلای سطح کیفی فرایند یاددهی-یادگیری است ، چنین باشد:« اجرای مستمر ارزشیابی تکوینی با توجه به همه شاخص های آن در کلاس»
فواید ارزشیابی مستمر
1. کاهش اضطراب و رقابت در بین دانش آموزان
2. توجه به اهداف تعلیم و تربیت و برنامه های درسی دانش آموزان
3. توجه به ارزشیابی مستمر و فرآیندی
4. فراهم سازی زمینه های درگیری مطلوب اولیاء با امور تحصیلی دانش آموزان .
5. افزایش علاقه به یادگیری در دانش آموزان و یاددهی در بین معلمان
6. تغییر در نحوه قضاوت در باره عملکرد و ارتقا تحصیلی دانش آموزان .
7. تقویت اصل مشارکت ، همفکری و فعالیت در کار گروهی و تقویت روابط اجتماعی
8. توجه به روش های خود سنجی و همسال سنجی
9. توجه اساسی به بازخوردهای توصیفی به یادگیرندگان در حین فرآیند یادگیری
10. کاهش وابستگی دانش آموزان به معلم
11. توجه به یادگیری عمیق .
ابزارکارارزشیابی مستمر
· آزمون ها (آزمون عملکردی، آزمون مدادی کاغذی: آزمون درخانه، آزمون کتاب باز، آزمون گروهی، پرسش های تدریجی)
· پرسشهای شفاهی
· تکالیف درسی
· پوشه کار
· بازخورد
· فهرست مشاهدات - چک لیست ها - برگ ثبت مشاهدات
· گزارش ثبت
بایدها ونبایدهای ارزشیابی مستمر
*ارزشیابی مستمر باید متناسب با اهداف آموزشی باشد.
*وسیله ی سنجش در ارزشیابی مستمر نباید به پرسشهای کتبی وشفاهی محدود شود.
*ارزشیابی مستمر نباید در قالب آزمونهای کتبی هماهنگ ودر سطح منطقه انجام گیرد.
*ارزشیابی مستمر باید توام با افزایش اعتماد به نفس وتکریم شخصیت والای انسانی دانش آموزان باشد.
*ارزشیابی مستمر نباید تحت تاثیر نیازهای کاذب محیط قرار گیرد.
*ارزشیابی مستمر باید متناسب و هماهنگ با محتوی کتب درسی باشد.
*ارزشیابی مستمر باید همواره پیشرفتهای فراگیر را بر جسته تر نشان دهد
نکات خاص در ارزشیابی مستمر
۱- ارزشیابی مستمر جزیی از فرایند آموزش است .
۲-ارزشیابی مستمر به فعالیتهایی منجر می شود که طراحی مراحل بعدی آموزش را امکان پذیر می سازد.
۳-ارزشیابی مستمر در تمامی موضوعات درسی قابل اجرا می باشد.
۴-ارزشیابی مستمر دانش آموزان را در فرایند یادگیری خود سهیم می سازد.
۵- ارزشیابی مستمر توان خود ارزیابی را در دانش آموزان تقویت می نماید.
۶-ارزشیابی مستمر معلم را قادر می سازد تا:
**به طور منظم دانش آموزان را در فعالیتهای گوناگون در نظر بگیرد.
** علایق دانش آموزان را شناسایی نماید.
**اطلاعات کافی برای ارزیابی معتبر دانش آموزان را جمع آوری نماید.
مقایسه ارزشیابی پایانی با ارزشیابی مستمر
1- ارزشیابی مـستمر به این سئوال پاسخ می دهد که دانش آموزان چگونه آموخته اند ؟در حالیکه امتحانات پایانی می خواهد بداند چه آموخته است ؟ ارزشیابی مستمر فرآیندگرا است نه نتیجه گرا .کاری ندارد که چی بدست آمده می خواهد بداند چگونه بدست آمده و به تلاش نمره می دهد . ولی ارزشیابی پایانی به نتیجه نمره می دهد .مثلا چنانچه در انجام آزمایش به نتیجه مطلوب نرسد نمره دارد چرا که دانش آموز فعالیت خود را انجام داده و نرسیدن به نتیجه باعث تلاش مجدد در دانش آموز می شود و وی را به تفکر وادار می کند تاعلت را جویا شود،ما نند آزمایشگری که برای رسید به جواب بار ها آزمایش خودرا می آزماید.
2- ارزشیابی مستمر فرآیند محور است و از قبل مشخص نیست و ویژگی خوب آن تفکیک قضاوت ازسنجش است،یعنی به معلم می گوید به دانش آموز تکلیفی بده که به او نمره ندهی بلکه بازخورد دهی وچندین بار بازخورد بدهد تا بتواند بعد از چند ماه فرصت ،قضاوت را در پایان انجام دهد .
3- ارزشیابی پایانی دانش آموزان را ازهم تفکیک می کرد و رقابت، زمینه ای برای حسادت دانش آموزان فراهم می آورد، درحالی که در ارزشیابی مستمرفعالیت هر دانش آموز با فعالیت های قبلی او مقایسه می شود.
4- جواب سئوالات ارزشیابی پایانی از قبل مشخص است.
5- ارزشیابی مستمر اندیشیدن را به دانش آموز یاد می دهد و به تفکر بیشتر اهمیت می دهد.
6- اضطراب و استرس در امتحان پایانی نتیجه امتحان را تحت تأثیر قرار می دهد.
7- چون امتحان پایانی در یک مرحله برگزار می شود حوادث غیر قابل پیش بینی ممکن است دانش اموز را از حضور درجلسه امتحان محروم کند،ولی در امتحان مستمر که مجموع تلاش ها مورد بررسی قرار می گیرد این امر اتفاق نمی افتد.
8- تقلب به عنوان یک فعل غیر اخلاقی در امتحان پایانی رواج داشته ودر مواقعی که دانش اموز دراین امرموفق شودوطمع شیرین آنرا حس کند زمینه منفی در اخلاق اجتماعی او به وجود می آورد، در حالی که امتحان مستمر یک نوع خود ارزیابی است.
خطاهای رایج دراجرای ارزشیابی مستمر
ارزشیابی تکوینی که در نظام امتحانی مدارس تحت عنوان نمره مستمر به کار می رود معمولاً با خطاههای همراه است که با اهداف ارزشیابی مستمر مغایرت دارند این خطاها معمولاً عبارتند از:
1- استفاده از امتحاناتی به شکل وشیوه امتحان پایانی فقط با هدف ثبت نمره برای دانش آموز.
2- منظور کردن میانگین نمرات امتحانات انجام شده بجای نمره مستمر.
3- منظور نکردن عوامل دیگر سنجش رفتار در ارزشیابی دانش آموز بجز نمرات ارزشیابی روی کاغذ.
4- منظور کردن نمره مستمر براساس نمره پایانی.
5- اعلام نکردن عوامل مؤثر در ارزشیابی مستمر در ابتدای هرسال به دانش آموز واولیای آنها.
6- کم اعتبار جلوه دادن نمره مستمر نسبت به نمره پایانی توسط بعضی از عوامل اجرایی آموزش وپرورش.
7- نداشتن علم کافی تعداد کثیری از دبیران برای بکار گیری ابزازهای معرفی شده برای اجرای ارزشیابی مستمر.
ارزشیابی مستمر در آیین نامه اجرائی امتحانات
فصل دوم آئیین نامه، ماده2 تبصره 1:
نمره ارزشیابی مستمر باتوجه به میزان مشارکت دانش آموز در فعالیت های یادگیری از طریق بررسی تکالیف درسی، انجام پرسش های تدریجی، بررسی فعالیت های مرتبط با درس خارج از کلاس و نظایر آن تعیین می شود و حداقل 5 نمره از ارزشیابی مستمر به فعالیت های خارج از کلاس اختصاص می یابد
ماده 5 ، تبصره2آئین نامه ارزشیابی تحصیلی: معلم موظف است حداکثر تا 5 روز قبل از برگزاری ارزشیابی پایانی هر نوبت نمره ی ارزشیابی تکوینی را به دفتر مدرسه تحویل دهد.
ماده 13: دانش آموز در صورتی در یک درس در خرداد ماه قبول می شود که نمره سالیانه وی در درس مود نظر کمتر از 30 نباشد
تبصره 1: نمره سالیانه هردرس حاصل جمع نمره نوبت اول و دوبرابر نمره نوبت دوم خواهد بود.
جمع بندی ونتیجه گیری کلی
اگر قراراست ارزشیابی به عنوان ابزاری در خدمت فرایند آموزش ودرجهت بهبود آن باشد باید نوعی ارزشیابی انتخاب شود که توانایی سنجش انواع رفتاردانش آموزان را داشته باشد یعنی باید ابزاری باشد که حوزه عمل به اندازه ارزشیابی تغییر رفتار تمامی دانش آموزان رادر اختیار معلم قرار دهد این امر محقق نخواهد شد مگر این که از نوعی از ارزشیابی استفاده کنیم که انعطاف پذیر بوده و عوامل مختلف برای سنجش را در اختیار داشته باشد از طرفی دیگر ما معتقدیم که ارزشیابی، ما در اموزش بهتر دانش آموزان کمک می دهد و نواقص کار و کمبودها را برای ما روشن می کند پس ارزشیابی که قرار است این چنین باشد نباید که پایان کار یا به پایان فرایند یاددهی و یادگیری موکول گردد
جودی